Dawna greckokatolicka cerkiew filialna pw. św. Mikołaja

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Wielkich Oczach – była cerkiew greckokatolicka została wzniesiona w 1925 r., po 1947 r. i akcji „Wisła” pozbawiona funkcji sakralnej i zaadaptowana na magazyn. Obecnie jest własnością Skarbu Państwa, stoi pusta i pozbawiona wyposażenia.

Pierwsza cerkiew unicka w Wielkich Oczach została zbudowana w 1654 r. przez właściciela wsi Mojżesza Mohyłę. Została ona zastąpiona w 1820 r. nowym obiektem. Remontu dokonano w 1913 r. W 1915 r. niemiecki ostrzał artyleryjski zniszczył zabudowę centrum wsi oraz cerkiew. Budowę kolejnej świątyni rozpoczęto w 1924 r. Projekt wykonał Jan Sas-Zubrzycki, pracami kierował Eustachy Seredyński. Przy cerkwi wzniesiona została wolnostojąca dzwonnica, na miejscu poprzedniczki, którą zniszczył również ostrzał artyleryjski z 1915 r. Zawieszono na niej jeden dzwon o imieniu Symeon. W 1937 r. świątynia została przebudowana. Po wysiedleniu Ukraińców w latach 1945–1947 została przejęta przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Lubaczowie na magazyn artykułów spożywczych i elektrotechnicznych. Pełniła tę funkcję do 1989 r. W tym czasie rozgrabieniu i zniszczeniu uległo wyposażenie wnętrza. Około 1955 r. rozebrano dzwonnicę.

Cerkiew w Wielkich Oczach jest jedną z nielicznych w Polsce w konstrukcji szachulcowej z wypełnieniem na podmurówce z cegły i betonu. Świątynia jest zbudowana na planie prostokąta, orientowana. Podłoga, dach i daszek okapowy cerkwi są wykonane z drewna, ściany – częściowo otynkowane. Cerkiew posiada jedną kopułę z neorenesansowym hełmem z okrągłymi oknami, inne okna w obiekcie są półkoliste. Obiekt był pomalowany wewnątrz na kolory niebieski, żółty i czerwony, obecnie barwy zachowały się fragmentarycznie.

W miejscowości znajduje się rynek, kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, dawna synagoga, dawny klasztor oo. Dominikanów, dawny dwór, w którym dziś mieści się siedziba władz gminy, oraz zabytkowy cmentarz, na którym znajdują się resztki krzyży bruśnieńskich.

Informacje praktyczne 

Własność Skarbu Państwa

Adres/wskazówki dojazdu: ul. Cerkiewna 6, 37-627 Wielkie Oczy

Z Lubaczowa jedziemy przez Opakę. Po ok. 19 km dojeżdżamy do celu. Cerkiew (obecnie nieużytkowana) usytuowana jest w środkowej części wsi.

Zdjęcie: Agnieszka Sopel

Galeria zdjęć